Przewodnik po typach żurawi mobilnych – który do jakiej pracy?

Dobór właściwego żurawia do konkretnego zadania to nie tylko kwestia ceny wynajmu. To przede wszystkim bezpieczeństwo, sprawny przebieg prac i brak niespodziewanych przestojów na budowie. W Wielkopolsce – od budów domów jednorodzinnych pod Poznaniem, przez hale przemysłowe, po farmy PV i wiatraki – wykorzystuje się różne typy żurawi mobilnych.

Poniżej w prosty sposób wyjaśniamy, czym różnią się żurawie LTM, LTC, LTF, LRT, LG i mobilne żurawie wieżowe MK oraz do jakich typowych zleceń w Polsce sprawdzają się najlepiej.

Dlaczego wybór typu żurawia ma znaczenie przy usługach dźwigowych?

Źle dobrany dźwig to najczęstszy powód problemów na budowie:

• żuraw nie dojeżdża w miejsce pracy,
• nie ma wystarczającego udźwigu “na wysięgu”,
• nie mieści się między budynkami lub na wąskiej drodze,
• okazuje się zbyt ciężki na lokalne drogi lub słabsze podłoże.

Profesjonalne usługi dźwigowe polegają nie tylko na samym podnoszeniu ładunków, ale także na dobraniu takiej maszyny, która bezpiecznie i ekonomicznie wykona dane zadanie w konkretnych warunkach: na wsi, w centrum miasta, w zakładzie przemysłowym czy na farmie wiatrowej.

Co oznaczają symbole LTM, LTC, LTF, LRT, LG, MK?

W ofercie producentów – np. Liebherr – poszczególne rodziny żurawi oznaczone są literami:

• LTM – all-terrain (żurawie terenowo–szosowe / teleskopowe mobilne)
• LTC – żurawie kompaktowe (tzw. “city cranes”)
• LTF – żurawie teleskopowe na podwoziu ciężarowym (truck-mounted)
• LRT – żurawie terenowe (rough-terrain cranes)
• LG – żurawie kratownicowe na podwoziu kołowym (lattice boom mobile cranes)
• MK – mobilne żurawie wieżowe (mobile construction cranes / mobile tower cranes)

Poniżej omawiamy każdy typ w kontekście realnych zleceń w Wielkopolsce i w całej Polsce.

Żurawie all-terrain LTM – uniwersalny „koń roboczy” większości budów

LTM to najpopularniejsza rodzina żurawi mobilnych na rynku. To żurawie teleskopowe na podwoziu terenowo–szosowym:

• dobrze jeżdżą po drogach publicznych,
• radzą sobie na nieutwardzonym terenie,
• mają wysięgi od kilkudziesięciu do kilkudziesięciu metrów i udźwigi od kilkunastu do ponad 1000 ton (w największych modelach).

Dzięki wysuwanym podporom (outriggerom) żuraw LTM może pracować z dużą precyzją nawet w ograniczonych przestrzeniach – np. między zabudową czy na zatłoczonym placu budowy.

Typowe zastosowania LTM w Polsce

Mniejsze i średnie LTM (np. klasy 40–90 t) idealnie sprawdzają się przy:

• domach jednorodzinnych
  • podnoszenie stropów, więźby dachowej, prefabrykatów,
  • montaż modułów domów szkieletowych / prefabrykowanych.
• halach magazynowych i przemysłowych
  • montaż słupów i dźwigarów stalowych,
  • montaż suwnic, dużych bram i drzwi przemysłowych.
• przemyśle i infrastrukturze
  • relokacje maszyn w zakładach,
  • montaż silosów, zbiorników i urządzeń technologicznych,
  • ustawianie konstrukcji mostowych, przęseł, elementów wiaduktów.
• farmy fotowoltaiczne i wiatrowe (etap budowlany)
  • ustawianie kontenerowych stacji transformatorowych,
  • załadunki i rozładunki elementów konstrukcji.

W praktyce, przy większości lokalnych usług dźwigowych w Wielkopolsce pierwszym wyborem jest właśnie żuraw LTM – ze względu na jego uniwersalność i szybki czas mobilizacji.

Żurawie kompaktowe LTC – gdy miejsca jest naprawdę mało

LTC (telescopic compact crane) to żurawie zaprojektowane specjalnie do pracy tam, gdzie typowy LTM się nie zmieści.

• bardzo kompaktowe wymiary – krótsze podwozie, mniejszy promień skrętu,
• zaawansowane systemy skrętu osi – łatwiejsze manewrowanie w wąskich ulicach i na podwórkach,
• podnoszona / teleskopowa kabina operatora – lepsza widoczność przy pracy między zabudową i w halach,
• zachowane możliwości typowego żurawia teleskopowego (wysięg, udźwig w danej klasie).

Gdzie w praktyce wybrać LTC?

• zagęszczona zabudowa miejska – śródmieście Poznania, wąskie ulice, podwórza studnie, place z ograniczonym miejscem do rozstawienia podpór;
• wnętrza zakładów przemysłowych i hal – montaż maszyn, linii technologicznych, suwnic, gdy trzeba wjechać w środek obiektu, a nie stać na zewnątrz;
• modernizacje obiektów zabytkowych – kościoły, kamienice, gdzie nie ma miejsca na duży dźwig.

Jeśli inwestor wie, że budowa lub modernizacja odbywa się w bardzo ciasnych warunkach, już na etapie zapytania o usługi dźwigowe warto zaznaczyć konieczność użycia żurawia kompaktowego.

Żurawie na podwoziu ciężarowym LTF – ekonomiczna jazda na dłuższe trasy

LTF to żurawie teleskopowe posadowione na standardowym podwoziu ciężarowym (np. 4-osiowa ciężarówka), a nie na specjalistycznym podwoziu all-terrain.

Najważniejsze atuty:

• bardzo dobre właściwości szosowe – wysokie prędkości jazdy po drogach,
• niższe naciski na osie niż w wielu żurawiach all-terrain – łatwiej o przejazd po drogach o ograniczeniach tonażowych,
• niższe koszty eksploatacji i spalania w porównaniu do porównywalnego LTM,
• wciąż dobra funkcjonalność żurawia teleskopowego po rozstawieniu podpór.

Kiedy w Polsce opłaca się wybrać LTF?

• dłuższe dojazdy między miastami (np. z Poznania w kierunku Konina, Piły, Zielonej Góry), gdzie żuraw musi przejechać kilkaset kilometrów;
• lżejsze i średnie prace montażowe
  • montaż konstrukcji reklamowych i billboardów,
  • montaż klimatyzatorów i agregatów na dachach budynków,
  • niewielkie konstrukcje stalowe, słupy oświetleniowe, maszty.

Jeśli zadanie jest stosunkowo proste, a kluczowy jest koszt dojazdu i czas przejazdu – LTF bywa bardzo ekonomicznym wyborem.

Żurawie terenowe LRT – do zadań w trudnym terenie

LRT (rough-terrain cranes) to żurawie terenowe zaprojektowane przede wszystkim do pracy poza drogami, na trudnym, nieutwardzonym podłożu: żwir, glina, place budowy infrastruktury energetycznej itp.

Charakterystyka:

• duże, terenowe opony, wysoki prześwit, napęd na wszystkie koła i skręt kół osi,
• stabilna, masywna rama podwozia,
• zazwyczaj jedna kabina do jazdy i pracy,
• prosta, „żołnierska” obsługa, nastawiona na pracę w ciężkich warunkach.

Typowe zastosowania LRT w Polsce

• infrastruktura energetyczna i przemysłowa w terenie
  • budowa i remonty linii wysokiego napięcia,
  • budowa stacji przesyłowych na nieutwardzonych placach,
  • montaż elementów rurociągów, zbiorników, konstrukcji w terenie odkrywkowym.
• farmy wiatrowe i PV – wczesny etap budowy
  • prace przy fundamentach, prefabrykatach, montażu elementów pomocniczych, gdy teren dopiero jest przygotowywany.

Jeśli dojazd do miejsca pracy prowadzi przez drogi gruntowe, koleiny lub świeży nasyp, żuraw terenowy LRT będzie bezpieczniejszym i pewniejszym wyborem niż klasyczny all-terrain.

Żurawie kratownicowe LG na podwoziu kołowym – bardzo ciężkie ładunki i duże wysokości

LG (lattice boom mobile cranes) łączą dwa światy:

• kratownicowy wysięgnik z dużych żurawi gąsienicowych – pozwala na podnoszenie ekstremalnie ciężkich ładunków na duże wysokości i z dużym zasięgiem,
• podwozie kołowe typu all-terrain – umożliwia stosunkowo szybkie przemieszczanie się między projektami.

To sprzęt dla największych wyzwań:

• montaż wysokich turbin wiatrowych nowej generacji (mega-wiatraki),
• ciężkie moduły przemysłowe w rafineriach, elektrociepłowniach czy zakładach chemicznych,
• duże elementy mostów i wiaduktów,
• specjalistyczne projekty infrastrukturalne, gdzie wymagane są udźwigi setek ton.

Trzeba jednak pamiętać, że:

• wymaga on zaawansowanej logistyki transportowej (kilka–kilkanaście zestawów z elementami wysięgnika i balastu),
• czas montażu i demontażu na budowie jest dużo dłuższy niż przy typowym żurawiu teleskopowym.

Dlatego w zwykłych, lokalnych usługach dźwigowych LG spotyka się rzadko – to sprzęt do największych inwestycji w skali kraju lub Europy.

Mobilne żurawie wieżowe MK – precyzja żurawia wieżowego z mobilnością

MK (mobile construction cranes / mobilne żurawie wieżowe) to bardzo charakterystyczny typ sprzętu: wygląda jak połączenie żurawia samochodowego i żurawia wieżowego.

Cechy wyróżniające:

• żuraw przyjeżdża na miejsce jako pojazd kołowy,
• na budowie w kilka–kilkanaście minut podnosi maszt i rozkłada poziomy wysięgnik (jak żuraw wieżowy),
• ma bardzo duży zasięg poziomy przy niewielkim polu pracy na ziemi – idealne do ciasnych śródmiejskich działek,
• może pracować zasilany z sieci (hybrydowo), bardzo cicho i bez emisji spalin – ważne przy nocnych pracach w mieście.

Gdzie MK sprawdza się najlepiej?

• zabudowa śródmiejska i osiedlowa Leszna oraz innych miast
  • montaż konstrukcji dachowych, lukarn, świetlików,
  • podawanie materiałów na dachy, tarasy, do wnętrza dziedzińców,
  • modernizacje kamienic bez możliwości ustawienia klasycznego dźwigu w osi budynku.
• budowy z dużym rozpiętościami w poziomie
  • np. biurowce, hotele, obiekty użyteczności publicznej, gdzie trzeba sięgnąć daleko nad istniejącą zabudową lub infrastrukturą.

MK to świetne rozwiązanie tam, gdzie inwestor potrzebuje precyzji żurawia wieżowego, ale nie ma czasu ani miejsca na jego klasyczny montaż stacjonarny.

Jaki żuraw do jakiej pracy? Praktyczne przykłady

Poniżej kilka przykładowych scenariuszy, z którymi spotykamy się na co dzień przy usługach dźwigowych w Wielkopolsce:

Dom jednorodzinny pod Lesznem

• montaż stropów filigran, więźby, elementów prefabrykowanych,
• działka z dobrym dojazdem z drogi powiatowej, utwardzone podwórko.

Rekomendacja:

• najczęściej LTM 40–70 t,
• przy większych odległościach dojazdu – możliwy LTF (bardziej ekonomiczny transport).

Hala magazynowa / produkcyjna w strefie przemysłowej

• montaż słupów, dźwigarów, płatwi, paneli dachowych,
• plac zwykle utwardzony, dużo miejsca na podporach.

Rekomendacja:

• na zewnątrz – LTM średniej wielkości (70–90 t),
• przy konieczności pracy wewnątrz hali lub w bardzo wąskim pasie między budynkami – LTC.

Przemysł ciężki, duże maszyny, silosy

• zakłady produkcyjne, betoniarnie, tłocznie, rafinerie,
• konieczność precyzyjnego manewrowania ciężkimi ładunkami.

Rekomendacja:

• większe LTM (np. 100–500 t, w zależności od zadania),
• przy ekstremalnie ciężkich modułach lub dużej wysokości – LG (kratownicowy żuraw mobilny) wspierany innymi jednostkami.

Farma fotowoltaiczna

• duży, rozległy teren, często częściowo nieutwardzony na początku prac,
• lekkie elementy konstrukcji PV, cięższe – stacje transformatorowe, kontenery.

Rekomendacja:

• do cięższych elementów i logistyki – LTM lub LRT (jeśli teren jest nierówny i miękki),
• do prac montażowych na wysokości, szczególnie przy panelach – bardzo często zamiast żurawia lepsze będą usługi podnośnikiem koszowym (szybsza i tańsza praca dla ekip montażowych).

Turbiny wiatrowe

• bardzo duże wysokości, ciężkie komponenty (gondole, wieże, łopaty),
• teren często trudny, z dala od dróg głównych.

Rekomendacja:

• wstępne prace ziemne, fundamenty, pomocnicze podnoszenia – LRT lub LTM,
• montaż głównych elementów nowoczesnych, wysokich turbin – LG lub największe LTM (wymagają zaawansowanej logistyki).

Prace miejskie: reklamy, oświetlenie, małe konstrukcje

• montaż i serwis reklam wielkoformatowych, tablic, masztów, słupów oświetleniowych,
• często w ruchliwych miejscach, z ograniczeniami czasowymi (np. nocne zamknięcia pasów ruchu).

Rekomendacja:

• mniejsze LTM lub LTF,
• w połączeniu z podnośnikiem koszowym do prac montażowych, serwisowych, elektrycznych.

Kiedy zamiast żurawia wybrać podnośnik koszowy?

Żuraw służy przede wszystkim do podnoszenia ciężkich ładunków (prefabrykaty, maszyny, konstrukcje stalowe). Jeśli głównym zadaniem jest praca ludzi na wysokości, często lepszym i tańszym rozwiązaniem będą usługi podnośnikiem koszowym:

• montaż i serwis instalacji elektrycznych, CCTV, oświetlenia,
• prace dekarskie, obróbki blacharskie, montaż rynien,
• mycie i konserwacja elewacji,
• przycinki i wycinki drzew,
• drobne montaże na fasadach (banery, kasetony, szyldy).

Podnośnik koszowy:

• szybciej się przestawia między punktami,
• często wymaga mniej miejsca,
• pozwala ekipie pracować wygodnie z narzędziami w koszu,
• bywa ekonomiczniejszy przy pracy rozproszonej (wiele punktów na jednym obiekcie lub w mieście).

Dlatego planując prace na wysokości w Wielkopolsce, warto w zapytaniu o ofertę jasno określić, czy potrzebujemy dźwigu do ciężkich ładunków, czy raczej podnośnika koszowego dla ludzi.

Jak przygotować się do rozmowy o doborze żurawia?

Aby firma świadcząca usługi dźwigowe mogła dobrać odpowiedni typ żurawia (LTM, LTC, LTF, LRT, LG czy MK), dobrze jest przygotować kilka podstawowych informacji:

• Co podnosimy? – opis ładunku, waga, wymiary, sposób zawieszenia.
• Skąd – dokąd? – odległość w poziomie od miejsca ustawienia żurawia do miejsca odkładania ładunku (tzw. zasięg / wysięg).
• Na jaką wysokość? – wysokość budynku, dachu, konstrukcji.
• Jak wygląda dojazd i plac manewrowy? – szerokość drogi, ostre zakręty, nośność podłoża, miejsca na podpory.
• Czy są ograniczenia drogowe lub miejskie? – tonaż mostów, wysokość wiaduktów, zakazy wjazdu, strefy czasowe.
• Termin i czas trwania prac – czy prace są nocne, weekendowe, czy w ruchliwym centrum miasta.

Im pełniejsze informacje przekaże inwestor lub wykonawca, tym łatwiej dobrać nie tylko udźwig, ale też najbardziej odpowiedni typ żurawia mobilnego – a tym samym zoptymalizować koszt całej operacji.

Podsumowanie – odpowiedni żuraw to realne oszczędności

• LTM – najbardziej uniwersalne żurawie all-terrain, od domów jednorodzinnych po duże inwestycje.
• LTC – kompaktowe żurawie miejskie, idealne tam, gdzie jest bardzo mało miejsca.
• LTF – teleskopowe żurawie na podwoziu ciężarowym, ekonomiczne na dłuższe trasy i lżejsze zadania.
• LRT – żurawie terenowe do pracy poza drogami, w trudnym terenie i na nieutwardzonych placach.
• LG – kratownicowe żurawie mobilne do najcięższych ładunków i najwyższych konstrukcji.
• MK – mobilne żurawie wieżowe, idealne do precyzyjnych prac w zabudowie miejskiej i na ciasnych działkach.

Świadome dobranie sprzętu – czy to żurawia, czy podnośnika koszowego – pozwala uniknąć wielu problemów na budowie, przyspiesza realizację i często znacząco obniża koszt całej operacji.